Σωσάννα

I

Λέγεται και Σουσάννα. Βιβλικό πρόσωπο γνωστό για τη σεμνότητα του, από τη φυλή του Ιούδα. Ήταν κόρη του Ελκία, και σύζυγος του Ιωακείμ, τον οποίο ακολούθησε στη Βαβυλώνα κατά την αιχμαλωσία.

Δύο ηλικιωμένοι κριτές του Ισραήλ της επιτέθηκαν στο λουτρό και την απείλησαν ότι, αν αρνιόταν να ικανοποιήσει τις σαρκικές επιθυμίες τους, θα την κατάγγελλαν για μοιχεία. Και πραγματικά τήρησαν την απειλή τους καθώς η Σ. δεν υπόκυψε, και καταδικάστηκε σε θάνατο με λιθοβολισμό. Ο Δανιήλ όμως, νέος ακόμα πέτυχε αναθεώρηση της δίκης και απόδειξε τη διαβολή της υπόθεσης, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα την αθώωση της Σ. Το περιστατικό αυτό συνέβη γύρω στα τέλη του 7ου π.Χ. αι. και στάθηκε έμπνευση για πολλούς ζωγράφους (Ρούμπενς, Ρέμπραντ κ.ά.), που φιλοτέχνησαν πίνακες της σεμνής Ιουδαίας στο λουτρό.

Αλλά και η νεώτερη ποίηση και ιδιαίτερα η θεατρική πεζογραφία εκμεταλλεύτηκε το επεισόδιο. Ως πρώτο σχετικό δράμα αναφέρεται το έργο Σωσάννα του Ιωάννη του Δαμασκηνού, το οποίο όμως χάθηκε. Πληροφορίες γι’ αυτό δίνει ο Βυζαντινός Ευστάθιος, και μάλιστα το χαρακτηρίζει ευριπίδειο. Αλλά κατά τη γνώμη νεώτερων ερευνητών συγγραφέας του είναι ο Ιουδαίος Νικόλαος Δαμασκηνός, που είχε γράψει και άλλα δράματα στην εβραϊκή. Στην ελληνική λογοτεχνία, η ιστορία της Σ. πρωτοδόθηκε σε βυζαντινό ποίημα από 80 δεκαπεντασύλλαβους και ανομοιοκατάληκτους στίχους σε αρχαΐζουσα γλώσσα, γραμμένο γύρω στα τέλη του 14ου αι. Το ποίημα αυτό διασκεύασε και επέκτεινε σε 376 ομοιοκατάληκτους στίχους σε λαϊκή γλώσσα ο Ζακυνθινός στιχουργός Μάρκος Δεφαράνας (16ος αι.). Το έργο πρωτο-κυκλοφόρησε στη Βενετία το 1638. Τέλος, το περιστατικό διασκευάστηκε στην ελληνική και σε διήγημα από άγνωστο συγγραφέα ίσως του Γ. Αινιάνα, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Βιβλιοθήκη του Λαού (Αθήνα, 1852). Την ίδια ιστορία εκμεταλλεύτηκαν και πολλοί δραματικοί συγγραφείς της Δύσης, προσδίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ποταπότητα της ευθύνουσας τάξης του Ισραήλ και στην υποκρισία της.

II

Όνομα αγίων της Αν. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Καταγόταν από την Παλαιστίνη και έζησε τον 3o αι. Όταν έγινε χριστιανή, επειδή καταδιώχτηκε σκληρά από εθνικούς και Ιουδαίους, μοίρασε την περιουσία της στους φτωχούς και, αφού μεταμφιέστηκε σε άνδρα, πήγε σε μονή με το όνομα Ιωάννης. Αναγκάστηκε όμως να αποκαλυφτεί επειδή κατηγορήθηκε για ασέλγεια με κάποια ασκήτρια. Αργότερα πήγε στην Ελευθερούπολη, όπου χειροτονήθηκε διακόνισσα. Μαρτύρησε στη φωτιά επί Διοκλητιανού (284 -305). Η μνήμη της τιμάται τη 15η Δεκεμβρίου.

2. Μαρτύρησε στη Γαλατία, στις αρχές του 3ου αι., μαζί με τη Μαρκιανή και την Παλλαδία. Η μνήμη της τιμάται την 24η Μαΐου.

3. Μαθήτρια του επίσκοπου της Σικελίας Ταυρομένιου Παγκρατίου, μαθητή του απόστολου Πέτρου, μαρτύρησε μαζί με τη συμμαθήτρια της Αισία. Η μνήμη της τιμάται την 7η Ιουνίου.